استرس های شب کنکور و راه های مقابله با آن

استرس های شب کنکور!

یکی از مسائلی که امروزه بسیاری از دانش آموزان به نوعی با آن مواجه هستند. استرس های شب کنکور و کنترل آن است. پدیده اضطراب یکی از رایج‌ ترین معضلاتی است. که امروزه بر بخش های مختلف جوامع بشری سایه افکنده است. پیش از آن که وارد مبحث اصلی مقاله شویم. در ابتدا بهتر است. یا مفهوم کلی استرس آشنا شویم.

مفهوم فشار روانی یا استرس که با نام انگلیسی (Psychological stress) خوانده می شود. به معنی تجربه نمودن احساس یا هیجانی است. که عموماً تنش عصبی نامیده می شود. از سویی دیگر، هر گونه محرکی را که باعث برانگیختن این احساس و هیجان شود. را استرس زا یا تنش‌زا می نامند. عوامل ایجاد استرس نیز می‌ توانند درونی یا برگرفته از محیط پیرامون اشخاص باشند.

بنابراین؛ پدیده کنکور یکی از عواملی است. که به تنهایی می تواند برای داوطلبان کنکور استرس زا تلقی شود. بنابر عقیده بسیاری از مشاوران تحصیلی، تجربه میزان مشخصی از استرس برای ایجاد انگیزه و انجام درست و به موقع اعمال لازم و ضروری است. این قضیه برای کنکور نیز صدق می‌ کند‌. چراکه؛ داوطلبان کنکور به میزان معینی از استرس جهت پیش برد اهداف و برنامه ریزی گام به گام تا آخرین روزهای مانده تا کنکور نیاز دارند.

فشار روانی یا استرس

اما مسئله حائز اهمیت این است. که تحمل استرس و فشار عصبی به میزان زیاد، در روزهای آخر و بالاخص شب کنکور می تواند بر نتایج آزمون تأثیر منفی بر جای گذارد. از این رو؛ مبحث استرس شب کنکور و راه‌های مقابله و کاهش آن، موضوع مورد بررسی در مقاله حاضر است. علائم و نشانه های استرس، در زندگی هر انسانی، موقعیت‌ های استرس‌ زای بی‌ شماری وجود دارند. که در صورت عدم کنترل و مهارت‌ های لازم در حیطه مدیریت استرس، ممکن است. تأثیر نامطلوبی بر کارکردها بر جای بگذارند.

تقریباً بیش از ۸۰ درصد داوطلبان کنکور، همه ساله درگیر این هیجان می شوند. در برخی از مکاتب، معیاری را برای سنجش میزان استرس تعیین نموده اند. که از ۰ الی ۱۰۰ متغیر است. بدین معنا که مقدار ۰ الی ۵۰ بیان گر کم ترین میزان استرس و مقدار ۵۰ الی ۱۰۰، بیش ترین میزان استرس را نشان میدهند. بنابراین؛ داوطلبان کنکور می توانند در واپسین روزهای باقی مانده تا کنکور از طریق این روش، میزان استرس خود را مورد اندازه گیری قرار دهند. مزیت این عمل، ایجاد خود مراقبتی و ذهن آگاهی بیش تر برای داوطلبان کنکور می باشد.

اگر چه نمی توان استرس طبیعی و بهنجار شب کنکور را تحت عنوان بیماری روانی نام گذاری کرد. اما نشانه هایی را می توان برای آن در نظر گرفت.

نشانه و علائم استرس های شب کنکور

• علایم و نشانه های بدنی استرس شامل افزایش ضربان قلب و تعریق، سفتی عضلانی، خشکی دهان، درد در ناحیه معده و غیره می باشند.
• گفتنی است. در صورت مشاهده نشانه های شدیدتری اعم از سرگیجه، ضعف شدید، درد در ناحیه قفسه سینه، احساس خفگی، تاری دید و غیره، لازم است. تا با روانشناس بالینی یا روان پزشک جهت کاهش این نشانه ها مشورت کنید. اما در حالت استرس طبیعی و قابل کنترل جهت عملکرد بهتر راهنمایی گرفتن از مشاور کنکور بهترین گزینه است.
• اگر بخواهیم اضطراب را در حالت شدید و غیر طبیعی آن در قالب بیماری لحاظ کنیم، علائمی مانند کاهش یا عدم تمرکز مناسب، تجربه احساس خستگی زیاد، حساسیت و زودرنجی و احساس تشویش از اساسی ترین نشانه های آن هستند. این علائم اغلب در اختلال «اضطراب فراگیر» که یکی از رایج ترین بیماری های اضطرابی است، مشاهده می شوند.

شایان ذکر است. که داوطلبان کنکور و والدین ایشان حتما به نشانه های استرس و شدت آن توجه داشته باشند. تا در صورت لزوم مراجعه به روانشناس در شدت پایین تر آن با نشانه های خفیف تر اقدام نمایند. چراکه؛ این بیماری در صورت تداوم و شدت یافتن ممکن است. منجر به بروز اختلالات دیگری مانند اختلال در خورد و خوراک، سوء مصرف مواد و غیره به خصوص در این برهه حساس و سرنوشت ساز برای نوجوانان شود.

بررسی عوامل همه جانبه برانگیزاننده استرس های شب کنکور

همانطور که گفته شد. استرس و اضطراب پیش از کنکور یا حتی در یک الی دو ماه باقی مانده تا کنکور می تواند عملکرد داوطلبان را به میزان زیادی تحت تاثیر قرار دهد. چه بسا؛ داوطلبان در صورت عدم مهارت های لازم مدیریت و کنترل استرس موفقیت مورد نظر را به دست نیاورده. که این امر منجر به تحلیل رفتگی، افسردگی، بی انگیزگی و ناکامی آن ها در کنکور سال های بعد گردد.

بر این اساس، می توان گفت که آموزش مهارت های مدیریت استرس و یادگیری آن ها در سطح جامعه بسیار حائز اهمیت تلقی می شود. پیش تر در بالا توضیح داده شد. که عوامل و محرک های استرس زای بی شماری وجود دارند. که اثر گذاری هر کدام از آن ها قابل بررسی است. بطور کلی، از دیدگاه آسیب شناسی عوامل خانوادگی، شخصیتی و آموزشگاهی می توانند بیش ترین تاثیر را بر میزان و شدت اضطراب کنکور بر جای گذارند.

بدیهی است. که در بین این عوامل بیش از همه عوامل خانوادگی دارای بیش ترین تاثیر قابل ملاحظه می باشند. محیط خانواده از ابعاد مختلف و با نقش های گوناگون موجود در آن استرس شب کنکور را کم یا زیاد می کند. تاثیر عوامل آموزشگاهی شامل محیط مدرسه و آموزشگاه، گروه دوستان، معلمان و غیره نیز قابل انکار است.

راهکارهای مقابله با استرس کنکور

استرس کنکور مانند بسیاری از مسائل روانشناختی شدت و کیفیتی دارد. که بر اساس آن می توان راهکارهایی را به منظور تعدیل یا کاهش استرس در نظر گرفت. برخی از رایج ترین این راهکارها به شرح زیر می باشند.

۱-تعدیل نشانگان بدنی: همزمان با آغاز تجربه استرس برخی از نشانگان بدنی مانند لرزش دست ها، افزایش ضربان قلب و سایر مواردی که در بالا توضیح دادیم نیز شروع می شوند. معمولا مشاوران کنکور برای کاهش این نشانه ها راهکارهایی مانند تنفس شکمی و فنون ریلکسیشن را توصیه می کنند. که با قرار گیری در محیطی آرام تکنیک های دم و بازدم عمیق در مدت زمان طولانی (۴ ثانیه دم ۴ ثانیه نگه داری و ۴ ثانیه بازدم) انجام می شوند. انجام ورزش های سبک به صورت مداوم از قبیل پیاده روی و تغذیه صحیح یکی دیگر از راه حل های کاهش علائم بدنی استرس محسوب می شوند.

۲- مدیریت و کنترل افکار منفی: بسیاری از دانش آموزان و داوطلبان کنکور معمولا روز شمار کنکور ۱۴۰۲ را در شرایطی سپری می کنند. که برخی از افکار منفی به ذهنشان هجوم می آورد. افکاری که بیش تر حول محور عدم موفقیت و ترس از شکست آنان در آزمون می باشد. در این زمان مشاوران کنکور توصیه می کنند. که با یادداشت برداری از افکار و هیجانات روزانه خود مراقبتی، ذهن آگاهی و مدیریت هیجاناتی مانند استرس که در پی افکار منفی می آید. به شکل صحیح صورت گیرد. هم چنین، بهتر است. که این گزارشات در دفاتر پلنر یا برنامه ریزی که متناسب با سنین نوجوانان طراحی می گردند. اجرا شود.

راهکارهای غلبه بر اهمال کاری

جالب است. بدانید، پژوهش ها نشان داده اند. که اضطراب و استرس زیاد در صورت عدم مدیریت مناسب ممکن است. موقعیت های تحصیلی از جمله کنکور را به چالش کشیده و سبب اهمال کاری گردد. از این رو راهکارهای غلبه بر این اهمال کاری عبارتند از:

۱-تشخیص افکار استرس آور مرتبط با موقعیت کنکور:

در وهله اول توصیه می شود. با شناسایی افکار استرس آور شب کنکور و ترجیحا یادداشت برداری از آن ها از شدت استرس و یا به وقوع پیوستن آن ها جلوگیری کنید. زیرا عدم کنترل و مدیریت برخی از افکار مانند: (در کنکور قطعا شکست خواهم خورد) وقوع آن ها را محتمل خواهد کرد.

۲-شناسایی خطاهای فکری:

اگر افکار منفی برآمده از استرس کنکور را افکاری غیر واقعی و غیر منطقی در نظر بگیریم. شناسایی و تغییر آن ها در حد امکان ضرورت می یابد. بعضی از این افکار مانند: تفکر همه یا هیچ (من همیشه شکست می خورم) یا تعمیم افراطی (تعمیم دادن اشتباهی کوچک به تمام موقعیت ها مثلا دست یابی به تراز پایین در تست زنی به عدم موفقیت در کنکور تعمیم داده می شود) از لحاظ فرا گیری و تاثیر گذاری از اهمیت بسیار بالایی برخوردار هستند.

۳-تغییر افکار منفی:

پس از شناسایی این افکار حال وقت آن رسیده است. که از طریق تکنیک هایی در صدد تغییر یا تعدیل آن ها برآیید. بدین صورت که می توانید از خودتان سوال هایی بپرسید. و شواهد موافق و مخالف افکارتان را مورد بررسی قرار دهید. و به اصطلاح آن ها را سبک سنگین کنید.

۴-کاهش قابل توجه تست زنی و مطالعه در شب کنکور:

شاید بدانید که بسیاری از مشاوران کنکور بر این عقیده پافشاری دارند. که در شب کنکور و حتی در روزهای قبل تر آن مطالعه جایگاهی ندارد. چراکه؛ نه تنها مطالعه و تست زنی در شب کنکور، کمکی به یادگیری شما نمی‌ کند، بلکه حتی می‌ تواند منجر به افزایش استرس و عدم تمرکزتان در جلسه کنکور نیز شود. پس تایم مطالعه و جمع بندی خود را طوری تنظیم کنید. که تقریباً در یک الی دو هفته باقی مانده تا کنکور چندان به سراغ مطالعه و استفاده از کتب کمک درسی نروید.

ناگفته نماند که با رعایت موارد بالا از تاثیر مشاوره تحصیلی بر کنترل و مدیریت این مقطع بحرانی غافل نشوید. چرا که؛ بدون شک ارتباط و بهره گیری مشاوره فردی از هر عاملی می تواند تاثیر گذارتر باشد. مشاوره های تحصیلی استاد محمد موسوی با سابقه ای درخشان در زمینه مشاوره تحصیلی کنکور تجربی به طور تحصیل را برایتان دگرگون می سازد.